คำที่มีความหมายว่าที่พักอาศัยหรือบ้านแบ่งเป็นระดับตามสถานะของผู้อยู่อาศัย อาทิที่อยู่ของพระมหากษัตริย์ เจ้านาย คือ
ยังมีคำที่เกี่ยวกับเรือนอีกมาก
อาทิ เรือนแก้ว
- สิ่งที่ทำเป็นกรอบล้อมตามรูปนอกของพระพุทธรูป เรือนจำ - ที่ขัง
นักโทษ เรือนเบี้ย - ทาสที่เป็นลูกทาสน้ำเงินเรียกทาสเรือนเบี้ย เรือนไฟ - กระจกตะเกียงหรือโคม ขนาดของไฟใน ตะเกียง หรือ โคมครัวสำหรับหุงต้มอาหารโรงพิธีสำหรับบูชาไฟ เรือนหอ - เรือนปลูกสำหรับคู่บ่าวสาวแต่งงานอยู่ ความเป็นอยู่อย่างไทยใต้ชายคาเรือนไทย
ได้รับการบันทึกจากชาวต่างชาติที่เริ่มเข้ามาเมืองไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา จดหมายเหตุ ลาลูแบร์ ของ เดอ ลาลูแบร์ ราชทูตชาวฝรั่งเศสกล่าวถึงบ้านเรือนกรุงศรีอยุธยาในสมัยสมเด็จ
พระนารายณ์มหาราชไว้ว่า " ชาวสยามคงมีความเป็นอยู่ที่ง่าย ๆไม่ว่าสิ่งไรหมดถ้าชาวสยามแต่งเนื้อแต่งตัวอย่างเรียบๆ ง่ายๆบ้านเรือนเครื่องเรือนและอาหารการกินของเขาก็เรียบ ๆง่าย ๆ ไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน เพราะพวกเขาเป็นคนนับถือ สันโดษมีความมักน้อย ที่อยู่อาศัยของชาวสยามนั้น เป็นหลังย่อม ๆ แต่มีอาณาบริเวณกว้างขวางพอใช้ พื้นเรือนนั้นก็ใช้ ไม้ไผ่มาสับเป็นฟากและเรียงไว้ไม่ค่อยถี่นักแล้วยังจักตอกขัดแตะเป็นฝาและใช้เป็นเครื่องบนหลังคาเสร็จไปด้วยในตัว เสา ตอม่อที่ยกพื้นขึ้นสูงให้พ้นน้ำท่วมก็ใช้ไม้ไผ่ลำใหญ่กว่าขา และสูงจากพื้นดินราว 13 ฟุต เพราะบางครั้งน้ำก็ท่วม ขึ้นมาสูงถึงเท่านั้นตอม่อแถวหนึ่งมีไม่มากกว่า 4 หรือ 6 ต้นแล้วก็เอาลำไม้ไผ่ผูกขวางเป็นรอดบันไดก็เป็นกระไดไม้ไผ่ ซึ่งทอดอยู่ข้างนอกตัวเรือนเหมือนกระไดโรงสีลม " "เรือนสร้างแล้วเสร็จได้รวดเร็ว" ในณะที่เราอยู่ในพระนครนั้นเรือนได้ถูกไฟไหม้ถึง
300 หลังคาเรือน
แต่ก็กลับปลูกขึ้นใหม่แล้วเสร็จเพียงชั่วเวลา 2 วันเท่านั้นเอง คั้งหนึ่งเมื่อมีการยิงลูกแตกถวายให้แก่สมเด็จพระเจ้า กรุงสยามทอดพระเนตร โดยพระองค์ประทับทอดพระเนตรอยู่ห่าง ๆ ณ สีหบัญชรในพระบรมมหาราชวัง จำเป็น ต้องรื้อเรือนซึ่งตั้งบังอยู่เสีย 3 หลัง เจ้าของเรือนก็จัดการรื้อถอน และโยกย้ายเครื่องเรือนไปได้ภายในไม่ถึงชั่วโมง" เรือนของชาวสยามมีเพียงชั้นเดียว
"เรือนชั้นเดียวเป็นที่พอความต้องการของชาวสยามแล้ว และข้าพเจ้า ส่วนจดหมายเหตุของ
โยส เซาเต็น พ่อค้าชาวฮอลันดา เข้ามาในสมัยพระเจ้าทรงธรรม และ สมัยสมเด็จ ในจดหมายเหตุของ
หมอแกมเฟอร์ ชาวเยอรมัน ซึ่งมากับเรือชาวฮอลันดา เมื่อ
พ.ศ. 2233บรรยายลักษณะ
หนังสือสาสน์สมเด็จ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูลสมเด็จฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ความตอนหนึ่ง
|